Όπως μας διδάσκει και η τέχνη του κινηματογράφου, ο ήρωας είναι εκείνος που αλλάζει κατά την διάρκεια της ταινίας κι όχι αυτός που τον βοηθά να αλλάξει. Το ίδιο και στο Coaching. Κάθε χρόνο, επιλέγω δύο ταινίες οι οποίες προβάλλονται στην αίθουσα διδασκαλίας και προσφέρουν τροφή για σκέψη και αναστοχασμό. Μια από τις ταινίες που αγαπήθηκε τόσο διεθνώς όσο και εντός της τάξης μας, είναι «Ο λόγος τους βασιλιά» ή «The King’s Speech».
Η σύγχρονη εκπαίδευση ενηλίκων και ιδιαίτερα η εκπαίδευση στο Coaching, απαιτεί δημιουργικότητα, φαντασία και αξιοποίηση κάθε μέσου για μάθηση. Η τέχνη προσφέρει το απαραίτητο πλαίσιο για έναν νέο Coach να παρατηρήσει, να κάνει ανατρεπτικές συνδέσεις και φυσικά να αποκτήσει γνώσεις! Ο Geoffrey Rush ως Lionel Logue, ενσαρκώνει έναν «ειδικό» που δεν δίνει οδηγίες και συμβουλές αλλά προσπαθεί να ενδυναμώσει τον πελάτη του, τον Βασιλιά, για να πετύχει τους δικούς του στόχους. Υποδύεται δηλαδή έναν Coach, τον πρώτο executive ή performance coach στην ιστορία.
Παρακάτω μοιράζομαι μαζί σας σημαντικές συμπεριφορές, μοτίβα και χρήσιμες ιδέες για τον εκπαιδευόμενο ή νέο Coach που αναδεικνύονται από την ταινία. Πρόκειται για αποσπάσματα από τους αναστοχασμούς μας εντός τάξης.
Τι μας διδάσκει η ταινία για το Coaching
Ο Coach ορίζει το πλαίσιο, ο πελάτης το περιεχόμενο.
Ο Lionel Logue (coach) θέτει τους κανόνες και το πλαίσιο εντός του οποίου παρέχει τις υπηρεσίες του χωρίς να κάνει εκπτώσεις, ακόμη και για έναν βασιλιά.. «My castle .. my rules». Ομοίως και ο Coach, θέτει με επαγγελματισμό, υπηρετώντας την δεοντολογία του, τους κανόνες και το πλαίσιο που διέπουν το Coaching. Δεν ορίζει ο πελάτης το πλαίσιο της υπηρεσίας. Ο πελάτης αποφασίζει για το περιεχόμενο.
Η χρήση «μαγικών» τεχνικών ως αντίσταση στην αλλαγή.
Ο βασιλιάς αρνείται να δουλέψει πραγματικά με τον εαυτό και την αυτογνωσία του. Βάζει όρια στις συζητήσεις και επιθυμεί απλώς την χρήση απρόσωπων τεχνικών. Ο Lionel Logue αποδέχεται τον πελάτη του, ανταποκρίνεται σε αυτό που εκείνος θεωρεί σημαντικό και την κατάλληλη στιγμή, συζητά τα πραγματικά εμπόδια με την σιωπηλή μα ουσιαστική άδεια του πελάτη του. Ομοίως και στο Coaching. Συχνά οι πελάτες μας πιστεύουν ότι υπάρχουν μαγικές τεχνικές που θα τους απαλλάξουν από την προσπάθεια να αλλάξουν οι ίδιοι και να υπερβούν τα εμπόδια. Μα υπάρχει η στιγμή που ο άνθρωπος συνειδητοποιεί, δυναμώνει, αξιοποιεί τα θετικά του στοιχεία και αλλάζει.
Η ευθυγράμμιση των στόχων της εταιρίας με τους στόχους του στελέχους.
Ο βασιλιάς, λίγο πριν γίνει Βασιλιάς, ως Δούκας και πρίγκιπας, αρνείται να ακολουθήσει το όραμα της οικογένειάς του, δεν συμμερίζεται την κουλτούρα της και αποφεύγει να αναλάβει τον ρόλο που του επιφυλάσσει η μοίρα του. Το πρόβλημα στην ομιλία του αποτελεί για εκείνον μία μορφή αντίστασης στην στέψη. Δεν θέλει να γίνει βασιλιάς, έχει μια δική του agenda για τη ζωή και την προσωπική του πορεία. Ακριβώς έτσι, και το executive coaching, τα στελέχη δεν ευθυγραμμίζονται πάντοτε με τους στόχους του οργανισμού και χρειάζεται η παρέμβαση ενός coach για να τους βοηθήσει σε αυτό.
Η εποπτεία βοηθά καθοριστικά τον Coach.
Κατά τη διάρκεια της σχέσης τους, ο Lionel Logue ξεπερνά τα όρια του ρόλου του και πιέζει τον πελάτη του να αποδεχτεί τον ρόλο που του επιφυλάσσει η οικογένειά του, τον πιέζει να γίνει βασιλιάς γιατί πιστεύει σε εκείνον. Σε αυτό το σημείο, ο πελάτης του αντιδρά και διακόπτει την συνεργασία. Ευτυχώς για τον Lionel Logue, υπάρχει η γυναίκα του, η οποία ως άλλη επόπτρια του καθρεφτίζει την υπέρβασή του. Έγινε καθοδηγητικός επιβάλλοντας αυτό που ο ίδιος θεωρούσε σωστό. Ήταν η δική του προσδοκία να γίνει βασιλιάς ο πελάτης του. Ομοίως και στο Coaching, συχνά ο επαγγελματίας αφομοιώνεται από τον πελάτη του και συγχέει τις προσωπικές του προσδοκίες με αυτό που πελάτης πραγματικά επιθυμεί. Σε αυτό το λάθος, ο επόπτης βοηθά καθοριστικά.
Παραδοχή του λάθους, αυθεντικότητα.
Το αποτέλεσμα αυτής της άτυπης εποπτείας είναι ο Lionel Logue να διεκδικήσει μια συνάντηση με τον (πρώην) πελάτη του για να απολογηθεί αναγνωρίζοντας το ατόπημά του. Κι αυτή η επιμονή και η αυθεντικότητα είναι που αποτελεί πραγματικά παρέμβαση. Ο Coach οφείλει να είναι αυθεντικός αν θέλει να είναι και αποτελεσματικός. Ιδιαίτερα δε σε φάσεις όπου σφάλει, τότε ακόμη περισσότερο οφείλει να μάθει από το λάθος, να το αποδεχτεί, να δείξει ότι δεν είναι «ειδικός» για όλα, και μέσα από το λάθος να μάθουν και οι δύο.
Πρωταγωνιστής είναι ο πελάτης, όχι ο Coach.
Κατά την γνώμη μου, η κορύφωση της σχέσης ανάμεσα στον Lionel Logue και τον βασιλιά (πλέον), δεν είναι η επιτυχής ερμηνεία του λόγου του αλλά λίγο αργότερα, όταν ο Lionel Logue, κάνει ένα βήμα πίσω και αφήνει όλη την δόξα στον πελάτη του. Είναι αλήθεια, ο Coach είναι ένας αφανής ήρωας. Είναι εκείνος που δίδει τον χώρο και τον χρόνο στον πελάτη να πρωταγωνιστήσει. Εξάλλου, όπως μας διδάσκει και η τέχνη του κινηματογράφου, ο ήρωας είναι εκείνος που αλλάζει κατά την διάρκεια της πλοκής κι όχι αυτός που τον βοηθά να αλλάξει.
Ευχαριστώ θερμά τους εκπαιδευόμενους Coaches της ακαδημαϊκής χρονιάς 2017 – 2018, για τις σκέψεις και τους προβληματισμούς που μοιράστηκαν μαζί μου.
Χαράλαμπος Πετράς
O Χαράλαμπος Πετράς είναι Ψυχολόγος, Διαπιστημένος Executive Coach, ICF PCC, EMCC SP, MISCP, και Συγγραφέας. Είναι μέλος του International Society for Coaching Psychology, ιδρυτής & διευθυντής του Athens Coaching Institute.
Σπούδασε Ανθρωπολογία, Ψυχολογία, Ιστορία και έχει εκπαιδευτεί στο Coaching, στην Συστημική Ψυχοθεραπεία, την Θεραπεία EMDR και την Εκπαίδευση Ενηλίκων. Από το 2009 εργάζεται ως επαγγελματίας Coach κυρίως με μεγάλους οργανισμούς, στελέχη διοίκησης και ηγεσίας. Βιβλία του που κυκλοφορούν είναι η “Τέχνη του Coaching”, ένα εγχειρίδιο για επαγγελματίες και η “Τέχνη των Στόχων” μια μελέτη για την ανάπτυξη και την επιτυχία. Παράλληλα, διατηρεί γραφείο ψυχολόγου όπου εργάζεται κλινικά, με ενήλικες.
