Όταν αναφερόμαστε στην coaching-προσέγγιση εννοούμε τον τρόπο με τον οποίο ένας coach παρέχει τις υπηρεσίες του σε επίπεδο τεχνικής και μεθοδολογίας. Η προσέγγιση περιλαμβάνει τις έννοιες-κλειδιά με τις οποίες αντιλαμβάνεται όσα λέει ο πελάτης του και τις μεθόδους που καθορίζουν την εστίαση της συζήτησης και το αποτέλεσμα της συνεργασίας.
Τι σημαίνει coaching-προσέγγιση πρακτικά (coaching-approach);
Για παράδειγμα, ένας coach που εργάζεται ακολουθώντας την προσέγγιση με «εστίαση στη λύση» (solution focused coaching) εστιάζει στην κατασκευή ενός επιθυμητού αποτελέσματος, αποφεύγει τη συζήτηση για τις αιτίες, αναζητά εναλλακτικές οδούς επιτυχίας και διατυπώνει συστημικές ερωτήσεις θαύματος.
Ένας coach που εργάζεται με βάση την προσέγγιση με εστίαση στον στόχο (goal focused coaching) εστιάζει στην αποσαφήνιση ενός συγκεκριμένου, θετικά διατυπωμένου και μετρήσιμου στόχου, ενισχύει την αυτογνωσία, αναζητά τις διαφορές από την παρούσα φάση και ενθαρρύνει τον σχεδιασμό ενός πλάνο δράσης. Μετά παρακολουθεί και βοηθά την υλοποίηση.
Τέλος, ένας coach που εργάζεται ακολουθώντας την ανθρωπιστική – υπαρξιακή προσέγγιση αξιοποιεί τις έννοιες της αποδοχής και της αυτογνωσίας για να βοηθήσει τον πελάτη του να ορίσει αυθεντικούς στόχους, συμβάλλει στην οικοδόμηση ενός υπαρξιακού οράματος – σκοπού για την ζωή, βοηθά τον πελάτη να ανακαλύψει τις εσωτερικές του πηγές και ενισχύει την αυτονομία και ανθεκτικότητά του κατά την υλοποίηση.
Ποιες προσεγγίσεις υπάρχουν και πώς να επιλέξετε την δική σας
Ποιες προσεγγίσεις υπάρχουν;
Στο Coaching σήμερα υπάρχουν πολλές προσεγγίσεις που μπορούν να ταξινομηθούν σε δύο κατηγορίες: Πρώτον, τις τεκμηριωμένες προσεγγίσεις που προκύπτουν από το Evidence-based Coaching και τις προσωπικές προσεγγίσεις του κάθε Coach οι οποίες είτε προκύπτουν ορθώς μέσα από την εμπειρία και την εκπαίδευσή του ή απλώς εφαρμόζει ό,τι νομίζει ο καθένας και το βαφτίζει «προσέγγιση». Εδώ θα παρουσιάσω τις πιο τεκμηριωμένες, «θεσμικά» αποδεκτές προσεγγίσεις.
Ενδεικτικά παρουσιάζω μόνον λίγες από αυτές που υπάρχουν και διδάσκονται στο επιστημονικά τεκμηριωμένο coaching:
- Solution-focused Coaching. Coaching με εστίαση στη λύση, επηρεασμένο από την συστημική σχολή της οικογενειακής θεραπείας.
- Goal-focused Coaching. Coaching με εστίαση στον στόχο και το όραμα. Περιλαμβάνει στάδια ορισμού στόχου, πλάνου δράσεων και υλοποίησης. Βασική σχολή επιρροής είναι η γνωσιακή-συμπεριφορική και η ανθρωπιστική.
- Strengths-based Coaching. Coaching με βάση τις δυνάμεις του χαρακτήρα. Περιλαμβάνει τη χρήση του ψυχομετρικού τεστ VIA inventory of strengths και βασίζεται στο έργο των Peterson & Seligman για τα θετικά στοιχεία του χαρακτήρα.
- Gestalt Coaching. Coaching με βάση την θεωρία και τα σχήματα παρέμβασης της ψυχοθεραπείας Gestalt.
- Cognitive-behavioral Coaching. Coaching που βασίζεται στην θεωρία και τα εργαλεία της γνωσιακής – συμπεριφορικής ψυχολογίας.
- Psychodynamic Coaching. Coaching που αντλεί γνώσει και σχήματα ανάλυσης από την ψυχοδυναμική προσέγγιση. Εστιάζει κυρίως στην σχέση, τους μηχανισμούς άμυνας, την μεταβίβαση και αντιμεταβίβαση.
- Person-centered Coaching. Coaching προσωποκεντρικής προσέγγισης με βάση το έργο του μεγάλου θεωρητικού Carl Rogers (ανθρωπιστική σχολή).
- NLP Coaching. Coaching στο οποίο εφαρμόζονται οι αρχές και τεχνικές του Νευρογλωσσικού Προγραμματισμού. Εστιάσει στην αλλαγή, τα μοτίβα σκέψεις και συμπεριφοράς και στους ρόλους.
- Positive Psychology Coaching. Coaching Θετικής Ψυχολογίας. Πρόκειται για την εφαρμογή των αποτελεσμάτων που προκύπτουν από την έρευνα για την ευτυχία και θετικά συναισθήματα, στην προσωπική και επαγγελματική ανάπτυξη.
Πώς να επιλέξετε την προσέγγισή σας και πότε;
Εάν επιλέξετε ένα πρόγραμμα επαγγελματικής εκπαίδευσης στο Coaching, θα διδαχθείτε τουλάχιστον δύο προσεγγίσεις αν όχι τρεις. Ο επαγγελματίας coach στο επίπεδο του practitioner γνωρίζει, ακολουθεί και συνθέτει δύο ή τρεις προσεγγίσεις ανάλογα με το προφίλ του πελάτη του.
Η συνειδητή επιλογή μιας προσέγγισης και η μελέτη της, συμβαίνει αφού ολοκληρώσετε την εκπαίδευσή, κατά την επαφή σας με πραγματικούς πελάτες. Η προσέγγιση που θα επιλέξετε είναι εκείνη που ταιριάζει με την ιδιοσυγκρασία, την κοσμοθεωρία και τις γνώσεις σας.
Για παράδειγμα, μια coach που κινητοποιείται και ενθουσιάζεται από τον ρόλο των θετικών συναισθημάτων, της αρέσει η έρευνα και μελετά τις δυνάμεις του χαρακτήρα, τότε θα πρέπει αν επιλέξει το Positive Psychology Coaching. Εάν ένας coach έχεις ως κεντρική ιδές στο μυαλό του, την αποδοχή, το όραμα για την ζωή και την αυτογνωσία ως μέσα ενδυνάμωσης τότε ακολουθεί μια ανθρωπιστική – υπαρξιακή, Προσωπο-κεντρική προσέγγιση στο Coaching.
Ο ρόλος του εκπαιδευτή και μέντορά σας:
Καθοριστικό ρόλο στην επιλογή της προσέγγισή σας παίζει ο εκπαιδευτής και μέντοράς σας. Κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσης στο coaching αλλά και των εποπτειών κατά την πρακτική άσκηση, αναδύονται στην επιφάνεια προβληματισμοί, σκέψεις και ερωτήματα που αντικατοπτρίζουν την ιδιοσυγκρασία του κάθε coach. O έμπειρος επαγγελματίας, εκπαιδευτής και επόπτης, θα διαγνώσει και θα φωτίσει περαιτέρω τα στοιχεία αυτά του νέου Coach και θα προτείνει την μελέτη της μίας ή της άλλης προσέγγισης.
Γίνεται επομένως ξεκάθαρο ότι, σχεδόν όλα στην αρχή, εξαρτώνται από την επιλογή του προγράμματος εκπαίδευσης και του μέντορα που επιλέγετε!
O Χαράλαμπος Πετράς είναι Ψυχολόγος, Διαπιστημένος Executive Coach, ICF PCC, EMCC SP, MISCP, και Συγγραφέας. Είναι μέλος του International Society for Coaching Psychology, ιδρυτής & διευθυντής του Athens Coaching Institute.
Σπούδασε Ανθρωπολογία, Ψυχολογία, Ιστορία και έχει εκπαιδευτεί στο Coaching, στην Συστημική Ψυχοθεραπεία, την Θεραπεία EMDR και την Εκπαίδευση Ενηλίκων. Από το 2009 εργάζεται ως επαγγελματίας Coach κυρίως με μεγάλους οργανισμούς, στελέχη διοίκησης και ηγεσίας. Βιβλία του που κυκλοφορούν είναι η “Τέχνη του Coaching”, ένα εγχειρίδιο για επαγγελματίες και η “Τέχνη των Στόχων” μια μελέτη για την ανάπτυξη και την επιτυχία. Παράλληλα, διατηρεί γραφείο ψυχολόγου όπου εργάζεται κλινικά, με ενήλικες.
