Τo Coaching είναι μια διεργασία που ξεκινά εσωτερικά και στοχεύει στη σύνδεση, και πιο συγκεκριμένα, στην ευθυγράμμιση των δύο κόσμων, του εσωτερικού και του εξωτερικού, μέσω του σχεδιασμού, της δράσης και της υλοποίησης. Φυσικά οι δύο αυτοί κόσμοι παραμένουν αυτόνομοι αλλά πλέον ευθυγραμμισμένοι, οδηγώντας στην πληρότητα και την ολοκλήρωση.
Το Coaching συμβαίνει ως μια εμπειρία προσωπικής ανάπτυξης και αλλαγής. Σε αυτό το άρθρο σκιαγραφώ την πορεία της μεταμόρφωσης ενός ανθρώπου μέσα από πέντε ρήματα: Αποδέχομαι, Εστιάζω, Μαθαίνω, Σχεδιάζω, Πράττω.
Γιατί σε πρώτο ενικό και ενεστώτα χρόνο
Η σύνταξη σε πρώτο ενικό πρόσωπο αναδεικνύει την ιδιαίτερη, προσωπική εμπλοκή του καθενός σε αυτή τη διαδικασία. Με το Coaching μεταφέρεται το κέντρο ελέγχου της ζωής και της ικανοποίησης στον εαυτό, εσωτερικά. Έτσι, εγώ, ως ύπαρξη, ενεργοποιούμαι μέσα στη σχέση με τον Coach και αποδέχομαι, εστιάζω, μαθαίνω, σχεδιάζω και πράττω.
Αυτό ωστόσο δεν πρέπει να ταυτίζεται με τον εγωκεντρισμό. Δεν πρέπει να θεωρούμε τον εαυτό μας το κέντρο του κόσμου ή να απαιτούμε άμεση ικανοποίηση των επιθυμιών μας αδιαφορώντας για το πλαίσιο στο οποίο ζούμε ή για τους άλλους ανθρώπους γύρω μας. Το «εγώ» ενεργοποιείται ισορροπημένα, με συνειδητότητα.
Ο ενεστώτας χρόνος τοποθετεί αυτή τη διεργασία στο παρόν, είναι στο “εδώ και τώρα”, όπου κατανοώ, ανακαλύπτω, δρω και αλλάζω. Η εμπειρία βιώνεται στο τώρα και ταυτόχρονα, αποτελεί μια διαρκή διαπραγμάτευση. Ο ενεστώτας, αναδεικνύει επίσης τη συνέχεια της αναζήτησης.
Το Coaching όπως και καθετί ανθρώπινο δεν μπορεί να περιοριστεί σε μια στιγμή, σε μια μεμονωμένη λέξη ή απόφαση. ‘Έχει διάρκεια, βιώνεται, εξελίσσεται, γι αυτό και ονομάζεται «διεργασία». Είναι μια διεργασία που γίνεται μέσα μας λοιπόν, με «ειδικό» τον εαυτό μας και συνοδοιπόρο τον Coach.
Αποδέχομαι, Εστιάζω, Μαθαίνω, Σχεδιάζω, Πράττω.
Αποδέχομαι τον εαυτό μου:
Αποδέχομαι σημαίνει γνωρίζω τον εαυτό μου. Επιτρέπω σε μένα να κατακτήσω τον εσωτερικό μου κόσμο, να βιώσω με ηρεμία τις περισσότερες από τις πτυχές της προσωπικότητάς μου και να αλλάξω. Η υγιής σύνδεση με τον εαυτό, η κατάσταση της αυτογνωσίας και της συνειδητότητας, θα μου επιτρέψει να αναγνωρίσω σταθερές συμπεριφορές, τα φαύλα και τα παραγωγικά μοτίβα που με χαρακτηρίζουν, τις δυνατότητες και τις αδυναμίες μου, τις ανάγκες και τις επιθυμίες μου. Μόνον τότε, μπορώ να αποφασίσω χωρίς εμπόδια και παρεμβολές, να οραματιστώ και να δράσω με ανθεκτικότητα και αισιοδοξία.
Εστιάζω στη λύση, στις επιτυχίες και στο μέλλον:
Βιώνοντας ένα πρόβλημα, συχνά αισθανόμαστε εγκλωβισμένοι σε αυτό. Το πρόβλημα θεωρείται αιώνιο, με ένα ατέλειωτο παρελθόν, ένα παρόν που κινείται με ρυθμούς χελώνας και ένα ανύπαρκτο μέλλον. Η ανυπαρξία του μέλλοντος καθρεφτίζεται στην αίσθηση της στασιμότητας και της αδυναμίας αλλαγής. Σε αυτό το πλαίσιο, οι άνθρωποι εστιάζουν σε δύο στοιχεία: το παρελθόν και τις αποτυχίες τους. Κοντολογίς, κατασκευάζεται ένα παρελθόν γεμάτο αποτυχίες και λάθη που «αποδεικνύει» ότι το πρόβλημα είναι αιώνιο και άλυτο.
Με το Coaching εστιάζω στη λύση, αναζητώ περιόδους όπου το πρόβλημα δεν υπήρχε και μελετώ πώς ήταν η ζωή μου τότε, τι πήγαινε καλά, τι λειτουργούσε θετικά. Παρατηρώ, καταγράφω υπό ποιες συνθήκες τα πράγματα ήταν καλύτερα. Αντί για λάθη, αναζητώ θετικές εμπειρίες. Αν και πολλοί μαθαίνουν από τις αποτυχίες τους, ελάχιστοι μελετούν τις επιτυχίες τους. Εστιάζω λοιπόν στις θετικές μου εμπειρίες, σε επιτυχίες, θετικά γεγονότα, σε θετικές και υγιείς σχέσεις, σε στιγμές της ζωής μου για τις οποίες είμαι περήφανος, στα επιτεύγματά μου.
Εστιάζω στο μέλλον και την αλλαγή. Καθώς το πρόβλημα δεν μου επιτρέπει να σκεφτώ το αύριο, με υπομονή και αποδοχή, στρέφω το βλέμμα στη μετά-την-επίτευξη-της-αλλαγής εποχή. Πώς θέλω να είμαι μετά το πρόβλημα, τι θα συμβεί στη ζωή μου. Χτίζοντας διανοητικά το μέλλον, απομυθοποιείται, έρχεται πιο κοντά, δεν μοιάζει εξοστρακισμένο σε μια γη της επαγγελίας που ουδέποτε θα επισκεφθώ. Η Εστίαση στη λύση, στα επιτεύγματα και το μέλλον διαμορφώνει τις κατάλληλες συνθήκες ανάπτυξης και δημιουργεί την πρώτη ύλη για την αλλαγή.
Όλα αυτά γίνονται σταδιακά, μέσα από μια συνολική διεργασία εσωτερικής αλλαγής. Δεν χωρούν αφορισμοί και απόλυτες διακρίσεις ανάμεσα στο παρελθόν και το μέλλον, την θετική και την αρνητική πλευρά της ζωής.
Μαθαίνω:
Μαθαίνω από όλα τα παραπάνω. Η αποδοχή του εαυτού και η εστίαση στη λύση, τα θετικά μου στοιχεία δεν μπορεί να είναι στείρα. Αντίθετα, αποσκοπεί στην αυτόνομη μάθηση. Δηλαδή, μαθαίνω ποιες είναι οι συμπεριφορές και οι ιδέες που θα με βοηθήσουν στην επίτευξη των στόχων μου. Αποκρυσταλλώνω και αποσαφηνίζω με ρεαλισμό τις δεξιότητες που χρησιμοποίησα για τα επιτεύγματά μου και τις γνώσεις που έχω αποκομίσει από τις επιτυχίες μου.
Μαθαίνω να μαθαίνω από τις θετικές εμπειρίες μου και να σκέφτομαι με τέτοιο τρόπο που μου επιτρέπει να είμαι εστιασμένος στον στόχο, παραγωγικός και αποτελεσματικός. Εσωτερικεύω έναν Coaching τρόπο σκέψης και συμπεριφοράς ώστε να μη βαλτώνω και να κινητοποιούμαι.
Σχεδιάζω:
Με αυτογνωσία, θετικότητα και αισιοδοξία, σχεδιάζω την πορεία μου προς τα εμπρός. Οραματίζομαι το αποτέλεσμα της αλλαγής μου και σχεδιάζω τα βήματα που έχω να κάνω για να συνδέσω το τώρα με το επιθυμητό μέλλον. Υπολογίζω τις δυνατότητες και τις αδυναμίες μου, τις απειλές και τις ευκαιρίες, τα οφέλη και τις συνέπειες, που προκύπτουν σε αυτή την πορεία προς το μέλλον. Σχεδιάζω σημαίνει θέτω στόχους, στόχους μακροπρόθεσμους και γενικούς, που αφορούν τη συνολική ανάπτυξή μου αλλά και στόχους συγκεκριμένους, άμεσους, που επιμερίζουν την αλλαγή και οδηγούν στην ολοκλήρωση.
Πράττω:
Η δράση δίνει νόημα στην Coaching διεργασία. Είναι ο λόγος που ξεκίνησε η σχέση και το στοιχείο εκείνο που διατηρεί ζωντανή την στοχοθεσία και την αλλαγή. Πράττω προσανατολισμένα, με αισιοδοξία, κατόπιν επεξεργασίας, βασισμένος στις δυνάμεις και τις δεξιότητές μου. Ακολουθώ το πλάνο μου, δοκιμάζω, και υλοποιώ την αλλαγή που σχεδίασα.
Η διανοητική επεξεργασία του οράματος και των στόχων μου λαμβάνει μορφή μέσα από τη συμπεριφορά μου και έτσι, διαμορφώνω τη ζωή μου σύμφωνα με τις αξίες, τις ανάγκες και τις επιθυμίες μου. Είναι η δράση και η υλοποίηση που συνδέει τη σκέψη με τη ζωή. Αλλάζω για να πετύχω τον στόχο μου και πετυχαίνοντας τον στόχο μου αλλάζω τη ζωή μου.
Photo by Linus Nylund on Unsplash
O Χαράλαμπος Πετράς είναι Ψυχολόγος, Διαπιστημένος Executive Coach, ICF PCC, EMCC SP, MISCP, και Συγγραφέας. Είναι μέλος του International Society for Coaching Psychology, ιδρυτής & διευθυντής του Athens Coaching Institute.
Σπούδασε Ανθρωπολογία, Ψυχολογία, Ιστορία και έχει εκπαιδευτεί στο Coaching, στην Συστημική Ψυχοθεραπεία, την Θεραπεία EMDR και την Εκπαίδευση Ενηλίκων. Από το 2009 εργάζεται ως επαγγελματίας Coach κυρίως με μεγάλους οργανισμούς, στελέχη διοίκησης και ηγεσίας. Βιβλία του που κυκλοφορούν είναι η “Τέχνη του Coaching”, ένα εγχειρίδιο για επαγγελματίες και η “Τέχνη των Στόχων” μια μελέτη για την ανάπτυξη και την επιτυχία. Παράλληλα, διατηρεί γραφείο ψυχολόγου όπου εργάζεται κλινικά, με ενήλικες.
