Συχνά στις πρωτοβουλίες οργανωσιακής αλλαγής και ανάπτυξης, οι παραδοσιακές προσεγγίσεις εστιάζουν στη διάγνωση προβλημάτων, στην επεξεργασία αρνητικής ανατροφοδότησης και στο πώς θα ξεπεραστούν ή ελαχιστοποιηθούν οι αδυναμίες ενός οργανισμού. Έρευνες έδειξαν ότι αυτές οι προσεγγίσεις δεν έχουν δώσει τα αναμενόμενα αποτελέσματα για τους παρακάτω λόγους:
- Η εστίαση στο πρόβλημα και την αδυναμία ‘ρουφάει’ την ενέργεια για αλλαγή απευθείας μέσα από το σύστημα.
- Φαίνεται ότι όσο περισσότερα προβλήματα ανακαλύπτονται, τόσο πιο αποθαρρυμένοι εμφανίζονται οι άνθρωποι και όσο πιο αποθαρρυμένοι γίνονται, τόσο περισσότερο κατηγορούν ο ένας τον άλλον για τα προβλήματα.
- Η αρνητική εστίαση προκαλεί δυσκολία στους ανθρώπους να σκεφτούν δυνατότητες πέρα από τις αδυναμίες, μειώνοντας έτσι το engagement τους στην διαδικασία.
- Μια υπερβολική εστίαση στο έλλειμμα και εξάρτηση από διορθωτικές ενέργειες μπορεί να οδηγήσει σε περιπτώσεις επίλυσης του λανθασμένου προβλήματος ή επίλυσης ενός προβλήματος μόνο για να διαπιστωθεί ότι ένα πιο σοβαρό πρόβλημα έχει προκύψει από τη λύση του αρχικού.
- Εστιάζοντας στο πρόβλημα, δημιουργούνται ερωτήσεις που εστιάζουν στις ελλείψεις, άρα και οι προτεινόμενες ενέργειες βασίζονται επίσης στις ελλείψεις. Αυτή η προσέγγιση δεν καλλιεργεί το περιβάλλον για να ακμάσει η καινοτομία.
Πώς άρχισε να αλλάζει το τοπίο;
Σταδιακά άρχισε να παρατηρείται μια μετάβαση από μια προσέγγιση επίλυσης προβλημάτων σε μια ακμάζουσα προσέγγιση, βασισμένη σε δυνάμεις. Συγκεκριμένα, η Επαινετική/ Καταξιωτική Coaching προσέγγιση (Appreciative Inquiry Coaching) έχει χρησιμοποιηθεί για την καλλιέργεια της κορυφαίας απόδοσης ηγεσίας στο χώρο εργασίας και οι εκτιμητικές οργανωτικές πρακτικές έχουν χρησιμοποιηθεί για τη δημιουργία στρατηγικών ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων.
Η Επαινετική Διερεύνηση είναι μία θετική, strengths-based προσέγγιση για την αλλαγή, τη μάθηση και την ανάπτυξη που φαίνεται πιο κατάλληλη στην coaching διαδικασία προς την οργανωτική αλλαγή. Εστιάζει στη μόχλευση των βασικών δυνατοτήτων ενός οργανισμού, αντί να επιδιώκει να ξεπεράσει ή να ελαχιστοποιήσει τις αδυναμίες του.
Το AIC είναι εξαιρετικά αποτελεσματικό για διάφορους coaching σκοπούς, π.χ. στην ηγεσία, την προσωπική ανάπτυξη και τις εργασιακές σχέσεις, και οι αρχές του παρέχουν ένα εξαιρετικό πλαίσιο καθοδήγησης για την coaching διαδικασία.
Η AIC προσέγγιση εστιάζει στους παρακάτω 4 άξονες:
- Ανακάλυψη (Discovery): Κινητοποίηση ολόκληρου του συστήματος και προσδιορισμός του «καλύτερου που υπήρξε ή αυτού που είναι».
- Όνειρο (Dream): Δημιουργία ενός σαφούς οράματος προσανατολισμένου στα αποτελέσματα σε σχέση με τις ανακαλυφθείσες δυνατότητες και σε σχέση με ζητήματα ανώτερου σκοπού.
- Σχεδιασμός (Design): Δημιουργία πιθανών προτάσεων για την ιδανική οργάνωση, που οι άνθρωποι μπορούν να αξιοποιήσουν και να μεγεθύνουν τον θετικό πυρήνα για να πραγματοποιήσουν το όνειρο.
- Πεπρωμένο (Destiny): Ενίσχυση της θετικής ικανότητας ολόκληρου του συστήματος, δίνοντάς του τη δυνατότητα να οικοδομήσει ελπίδα και να διατηρήσει τη δυναμική για συνεχή θετική αλλαγή και υψηλή απόδοση.
Ποια είναι τα οφέλη αυτής της προσέγγισης;
- Κάθε οργανισμός έχει κάτι που λειτουργεί σωστά. Η ΑΙC προσέγγιση ξεκινά με τον εντοπισμό του θετικού και τη σύνδεση με τρόπους που ενισχύουν την ενέργεια, το όραμα και τη δράση για αλλαγή.
- Παρατηρείται σημαντική θετική αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο αλληλεπιδρούν οι άνθρωποι, καθώς δεν θεωρούνται πλέον ως «προβλήματα προς επίλυση».
- Η θετική ενέργεια που δημιουργείται σε μια διαδικασία εκτίμησης είναι πολύ διαφορετική από την ενέργεια που δημιουργείται για την επίλυση ενός προβλήματος. Είναι δυναμωτικό για τους ανθρώπους να σκέφτονται, να ονειρεύονται και να μιλούν για τα πράγματα που κάνουν καλά και απολαμβάνουν!
- Μία προσέγγιση που βασίζεται στην ανάπτυξη, την δημιουργική διερεύνηση και την αναστοχαστική μάθηση, θα οδηγήσει σε ένα πιο θετικό περιβάλλον εξέλιξης για όλα τα εμπλεκόμενα μέρη.
- Η καινοτομία διευκολύνεται γιατί γίνεται αξιοποίηση των καλύτερων ταλέντων και της βέλτιστης συνεργασίας, σε μια οργανωτική δομή που ευνοεί περισσότερο την ατομική και συλλογική άνθηση.
Οι coaching διαδικασίες που βασίζονται στην επαινετική διευρεύνηση προσελκύουν και βοηθούν τους ανθρώπους να επενδύσουν πιο ολοκληρωμένα, επειδή επικεντρώνονται στο θετικό παρόν και το πιθανό μέλλον, παρά στα προβλήματα του παρελθόντος και του παρόντος. Ποιος δεν θα ήθελε να συμμετάσχει σε τέτοιες coaching συνομιλίες;
Bibliography:
- Olem, S.L., Binkert J., Clancy, A.L., 2007, Appreciative Coaching: A Positive Process for Change, Jossey-Bass A Wiley Imprint
- Gordon, S., 2008, Appreciative Inquiry Coaching, International Coaching Psychology Review, Vol.3
- Trudel et al, 2016, Using AI to Enhance High Performance Coaching, www.aipractitioner.com
Photo by Agence Olloweb on Unsplash
Η Ειρήνη Σαβαλάν είναι πιστοποιημένη Personal & Business Coach, κάτοχος διπλωμάτος στο επιστημονικά τεκμηριωμένο Coaching, διαπιστευμένο από το European Mentoring & Coaching Council (EMCC) και το Association for Coaching (AC). Επιπλέον, έχει πιστοποίηση στη λογικοθυμική συμπεριφορική τεχνική, δουλεύοντας πάνω σε περιοριστικές πεποιθήσεις και mindset και ταυτόχρονα εκπαιδεύεται για να αποκτήσει το δίπλωμά της στο νευρογλωσσικό προγραμματισμό (NLP Practitioner).
Η Ειρήνη υποστηρίζει ανθρώπους που θέλουν να αναπτυχθούν προσωπικά και επαγγελματικά, να διαχειριστούν αποτελεσματικά αλλαγές και μεταβάσεις, καθώς και ανθρώπους που αναζητούν σαφήνεια και υποστήριξη για να πετύχουν τους στόχους τους. Εστιάζει και επενδύει σημαντικά στη σχέση που αναπτύσσει με πελάτες και συνεργάτες, στην ενεργητική ακρόαση, στην αποτελεσματική επικοινωνία και στην κινητοποίηση των ανθρώπων.
Παράλληλα, έχει πτυχίο Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων από το Πανεπιστήμιο Πειραιά, καθώς και μεταπτυχιακό στα Χρηματοοικονομικά από το Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης και έχει εργαστεί στο χώρο του fintech σε Ελλάδα και εξωτερικό, για πάνω από 10 χρόνια, απασχολούμενη σε ρόλους Project Manager και Business Consultant/ Analyst.
