Αφορμή για το άρθρο αυτό αποτέλεσε μια ερώτηση που μου έγινε στο Coaching Educators Panel του ICF Coachathon 2025, σχετικά με το πώς η τεχνητή νοημοσύνη μετασχηματίζει το coaching και ποια στάση χρειάζεται να κρατήσουμε απέναντι στη ραγδαία αυτή εξέλιξη.
Κατά τη γνώμη μου, η εξέλιξη της τεχνολογίας και η χρήση της στο coaching είναι αναπόφευκτη, δεν είναι κάτι που μπορούμε να αποτρέψουμε, να αποφύγουμε ή επηρεάζεται από την έγκρισή μας. Το ερώτημα επομένως δεν είναι αν συμφωνούμε με το AI Coaching αλλά πώς θα ανταποκριθούμε σε αυτό που ήδη συντελείται. Το AI δεν εισέρχεται στο coaching από το μέλλον, το coaching θα εισέλθει στο AI από το παρόν. Και αυτή η είσοδος φωτίζει αδυναμίες και εκκρεμότητες που ήδη αντιμετωπίζει ο κλάδος.
Η αντίδραση των coaches απέναντι στο AI: ένα υπαρξιακό άγχος
Οι πρώτες εμπειρικές μελέτες δείχνουν ότι το AI δεν προκαλεί στους coaches μια απλή επαγγελματική επιφύλαξη, αλλά μια κρίση ταυτότητας. Η έρευνα των Bruning και Boak (2025) καταγράφει έντονο φόβο υποκατάστασης: πολλοί coaches αντιλαμβάνονται ότι, αν ο ρόλος τους περιορίζεται σε τεχνικές και διαδικαστικά βήματα, τότε το AI μπορεί πράγματι να τους ανταγωνιστεί ή και να τους υπερβεί. Η ανησυχία αυτή δεν είναι τεχνική, αλλά υπαρξιακή: αφορά το αν το επάγγελμα έχει ακόμη ένα σαφές, αναγνωρίσιμο αντικείμενο.
Η μελέτη των Terblanche και Cilliers (2020) επιβεβαιώνει ότι πίσω από την επιφυλακτικότητα απέναντι στο AI βρίσκεται ο φόβος απώλειας της σχέσης και της ψυχολογικής ασφάλειας που συγκροτούν την ουσία του coaching. Αν το coaching γίνει αντιληπτό ως σύνολο εργαλείων, το AI μπορεί να το κάνει. Αν παραμείνει πράξη ανθρώπινης συνάντησης, το AI απλώς αποκαλύπτει το χάσμα.
Η βιβλιογραφία δείχνει ότι το AI λειτουργεί ως τεστ αλήθειας για τον κλάδο: εκεί όπου η ταυτότητα του coach δεν έχει βάθος, γεννιέται η απειλή, εκεί όπου υπάρχει σαφής κατανόηση της ουσίας της δουλειάς, η απειλή εξαφανίζεται.
ΑΙ Coaching: ισχύς χωρίς βάθος
Οι Terblanche, Molyn, de Haan & Nilsson (2022), είναι απλώς αποκαλυπτικοί: σε όρους επίτευξης στόχων των πελατών, το AI είναι το ίδιο αποτελεσματικό με τον ανθρώπινο coach. Η ισοδυναμία αυτή δεν προκύπτει από κάποια «νοημοσύνη» του συστήματος, αλλά από το γεγονός ότι το performance coaching, όταν περιορίζεται σε δομή, ρυθμό, παρακολούθηση και συνέπεια στην επιδίωξη, ταιριάζει ιδανικά στις δυνατότητες ενός αλγορίθμου.
Την εικόνα αυτή ενισχύει και η συστηματική ανασκόπηση των Plotkina & Sri Ramalu (2024), οι οποίοι δείχνουν ότι τα AI chatbots μπορούν να οργανώνουν συζητήσεις, να υπενθυμίζουν δεσμεύσεις, να παρέχουν ανατροφοδότηση και να παρακολουθούν την πρόοδο με τρόπο σταθερό και αξιόπιστο. Εκεί όμως που το coaching ζητά κάτι περισσότερο όπως ερμηνεία, ανθρώπινη κρίση, συναισθηματική διάδραση, νοηματοδότηση, η τεχνητή νοημοσύνη σταματά. Δεν αποτυγχάνει, απλώς δεν έχει πρόσβαση ακόμη σε αυτές τις εμπειρίες.
Την ίδια στιγμή, η εργασία των Passmore & Woodward (2023) φωτίζει μια άλλη πλευρά του προβλήματος: η εκπαίδευση των coaches παραμένει εγκλωβισμένη σε competency frameworks και τεχνικές δεξιότητες. Σε έναν τέτοιο χώρο, όπου ο επαγγελματισμός ορίζεται συχνά από την ικανότητα εφαρμογής μοντέλων, το AI μπορεί να αποδώσει εξίσου καλά με τον μέσο εκπαιδευμένο coach. Από διαφορετική οπτική, η Diller (2024) μας υπενθυμίζει ωστόσο ότι το coaching δεν είναι απλώς μια μεθοδολογία, αλλά μια πράξη σχέσης και ευθύνης και ότι, χωρίς τον ανθρώπινο παράγοντα που τη στηρίζει, η διαδικασία χάνει το ηθικό της πλαίσιο και τη θεμελιώδη της υπόσταση.
Από όλες αυτές τις μελέτες προκύπτει ένα κοινό συμπέρασμα: η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να αναπαράγει την τεχνική πλευρά του coaching, αλλά όχι τη βαθιά ανθρώπινη λειτουργία του. Ακόμη τουλάχιστον.
Πού θα κυριαρχήσει το AI και πώς πρέπει να απαντήσουμε ως Coaches;
Με βάση τα παραπάνω και από την εμπειρία μου, θεωρώ ότι το AI coaching θα κυριαρχήσει εκεί όπου το coaching έχει ήδη πάρει τη μορφή μαζικής, τυποποιημένης υπηρεσίας: για εργαζομένους πρώτης γραμμής, για νέους managers, για μεγάλες επιχειρήσεις που επιδιώκουν ανάπτυξη δεξιοτήτων σε μεγάλη κλίμακα και με χαμηλό κόστος. Εκεί όπου το coaching έχει καταστεί προϊόν, το AI είναι αναπόφευκτο.
Ο ανθρώπινος coach, όμως, θα παραμείνει καθοριστικός στο upper management και ανάλογα με την κουλτούρα ενός οργανισμού, σε τμήματα του middle management. Εκεί όπου η εργασία βασίζεται στη σχέση, στην ερμηνευτική σκέψη, στην ψυχική ενεργοποίηση και στο βάθος της συνάντησης με τον Coach, ο άνθρωπος δεν έχει ακόμη ανταγωνιστή. Το coaching που προκαλεί εσωτερικές μετατοπίσεις, αλλαγές στην επίγνωση και την ταυτότητα, παραμενει βαθιά ανθρώπινο.
Εντούτοις, η πιο σημαντική συνέπεια αυτής της νέας εποχής δεν αφορά τη θέση του AI, αλλά τις απαιτήσεις από τους επαγγελματίες coaches. Η τεχνητή νοημοσύνη δεν μας ανταγωνίζεται στις τεχνικές, τις εκτελεί καλύτερα. Αυτό που θα διακρίνει έναν coach στο μέλλον δεν είναι οι τεχνικές αλλά η Παιδεία του. Χρειαζόμαστε coaches με θεωρητικό υπόβαθρο, με γνώσεις για την ανθρώπινης φύση και την ψυχολογία, με ευρύτερη μόρφωση, με ικανότητα να σκέφτονται, να ερμηνεύουν, να διατυπώνουν μια προσωπική ματιά για τη ζωή, την επιτυχία, την ευθύνη, την ανάπτυξη.
Η Παιδεία κι όχι η τεχνική, είναι η απάντηση στο AI coaching. Και αυτή η Παιδεία δεν μεταδίδεται μέσα από competency models ή σύντομες εκπαιδεύσεις, αλλά από σπουδή, αναστοχασμό και συνεχή προσωπική ανάπτυξη.
Οι πελάτες μας πρέπει να «αγοράζουν» εμάς ως πρόσωπα, κι όχι τις υπηρεσίες μας
Το μέλλον του επαγγέλματος δεν θα κριθεί από τον αλγόριθμο της τεχνητής νοημοσύνης αλλά από την ποιότητα των coaches. Αν έχουμε παιδεία, φωνή, ματιά και ευθύνη, η τεχνητή νοημοσύνη θα μας αναδείξει. Αν δεν τα έχουμε, θα μας αντικαταστήσει.
Πρέπει να κατακτήσουμε το επίπεδο εκείνο που οι πελάτες μας θα επιλέγουν εμάς προσωπικά και δεν θα «αγοράζουν» απλώς τις υπηρεσίες μας.
Βιβλιογραφία
- Bruning, F., & Boak, G. (2025). Artificial intelligence coach bots: Coaches’ perceptions of potential future impacts on professional coaching, a qualitative study. Journal of Work-Applied Management.
- Diller, S. J. (2024). Ethics in digital and AI coaching. Human Resource Development International, 27(4), 584–596.
- Passmore, J., & Woodward, S. (2023). Coaching education: The state of play and future directions. Henley Working Paper Series.
- Plotkina, L., & Sri Ramalu, S. (2024). Unearthing AI coaching chatbots capabilities for professional coaching: A systematic literature review. Journal of Management Development.
- Terblanche, N., & Cilliers, D. (2020). Factors that influence users’ adoption of being coached by an artificial intelligence coach. Philosophy of Coaching: An International Journal, 5(1), 61–70.
- Terblanche, N., Molyn, J., de Haan, E., & Nilsson, V. O. (2022). Comparing artificial intelligence and human coaching goal attainment efficacy. PLOS ONE, 17(6), e0270255.
O Χαράλαμπος Πετράς είναι Ψυχολόγος, Διαπιστημένος Executive Coach, ICF PCC, EMCC SP, MISCP, και Συγγραφέας. Είναι μέλος του International Society for Coaching Psychology, ιδρυτής & διευθυντής του Athens Coaching Institute.
Σπούδασε Ανθρωπολογία, Ψυχολογία, Ιστορία και έχει εκπαιδευτεί στο Coaching, στην Συστημική Ψυχοθεραπεία, την Θεραπεία EMDR και την Εκπαίδευση Ενηλίκων. Από το 2009 εργάζεται ως επαγγελματίας Coach κυρίως με μεγάλους οργανισμούς, στελέχη διοίκησης και ηγεσίας. Βιβλία του που κυκλοφορούν είναι η “Τέχνη του Coaching”, ένα εγχειρίδιο για επαγγελματίες και η “Τέχνη των Στόχων” μια μελέτη για την ανάπτυξη και την επιτυχία. Παράλληλα, διατηρεί γραφείο ψυχολόγου όπου εργάζεται κλινικά, με ενήλικες.