Τι κάνει έναν coach να είναι Coach; Tι κάνει έναν Coach να είναι αρχάριος, επαγγελματίας ή μάστερ Coach; Στο άρθρο αυτό περιγράφω ένα πλαίσιο ανάπτυξης του νέου και εν δυνάμει Coach για να το χρησιμοποιήσετε ως οδηγό, από την εκπαίδευση έως την επαγγελματική σας επιτυχία! Πρόκειται για ένα συνεχές. Ξεκινώντας από πάνω προς τα κάτω, καταγράφονται οι δεξιότητες που προστίθενται στο προφίλ του επαγγελματία Coach!
Ποιες είναι οι δεξιότητες ενός αρχάριου και επαγγελματία Coach
Οι βασικές δεξιότητες ενός αρχάριου Coach:
- Ενεργητική Ακρόαση: Ο Coach πρέπει να ακούει ως Coach, να ακούει ενεργά εστιάζοντας στα θετικά, αναδεικνύοντας τις πηγές του πελάτη του.
- Διατύπωση ερωτήσεων: Ο Coach θα πρέπει να μιλά και ως Coach, δηλαδή να διατυπώνει ερωτήματα που προκαλούν την σκέψη και τον αναστοχασμό του πελάτη. Ερωτήματα που ενισχύουν την μάθηση.
- Βασικά μοντέλα στοχοθεσίας: Τουλάχιστον δύο μοντέλα στοχοθεσίας, όπως το GROW, το SMART ή το PRACTICE.
- Σύναψη Συμβολαίου: Ο Coach θα πρέπει να γνωρίζει αν και πώς θα ξεκινήσει μια συνεργασία με τον πελάτη του, σεβόμενος τα όρια και την ηθική του κλάδου μας.
Οι δεξιότητες ενός επαγγελματία Coach (Όλα τα παραπάνω και επιπλέον):
- Θεωρία και επιστημονική γνώση: Ο επαγγελματίας Coach είναι πολύ καλά ενημερωμένος για την σύγχρονη γνώση, τα εργαλεία και τις τεχνικές που παράγονται στην ακαδημαϊκή έρευνα.
- Αναστοχαστική πρακτική: Ο επαγγελματίας εργάζεται αναστοχαστικά θέτοντας σαφείς στόχους επαγγελματικής ανάπτυξης, διορθώνει τον εαυτό του και βελτιώνει τις αδυναμίες του.
- Coaching Προσεγγίσεις: Πέρα και πάνω από τις τεχνικές υπάρχουν οι προσεγγίσεις. Ο επαγγελματίας γνωρίζει τουλάχιστον 2 και τις εφαρμόζει συνθετικά. Για παράδειγμα, Solution Focused Coaching, Goal Focused Coaching ή Positive Psychology Coaching.
- Mοντέλα Coaching: Πλέον χρειάζονται τουλάχιστον τρία μοντέλα στοχοθεσίας τα οποία ωστόσο, εφαρμόζονται συνθετικά και όχι μεμονωμένα.
- Θετική Ψυχολογία: Χωρίς γνώσεις θετικής ψυχολογίας και χρήσης ψυχομετρικών τεστ, δεν υπάρχει επιστημονικό Coaching, δεν υπάρχει επαγγελματίας Coach.
- Coaching συνεδρία: Η συνεδρία στο Coaching είναι γνώση και δεξιότητα απαραίτητη για την επιτυχία της σχέσης. Πρώτα μαθαίνουμε ενεργητικό ακρόαση και διατύπωση ερωτήσεων, και μετά χτίζουμε με την δομή μιας coaching συνεδρία.
- Coachability Assessment: Είναι ένα εργαλείο αξιολόγησης της συμβατότητας του πελάτη για Coaching. Ο επαγγελματίας Coach, δομημένα και με μεθοδικότητα, κατά τη σύναψη συμβολαίου, εκτιμά αν ο πελάτης του μπορεί να ξεκινήσει ή όχι. Ο επαγγελματίας αρνείται συνεργασία όπου απαιτείται.
- Coaching Tools: Κάθε Coach διαθέτει μια σειρά από επιμέρους τεχνικές και εργαλεία, που χρησιμοποιεί σε συγκεκριμένες συνθήκες: Για παράδειγμα, ο τροχός της ζωής, εργαλείο ενίσχυσης αυτοπεποίθησης στις παρουσιάσεις, η τεχνική αλλαγής συμπεριφοράς με εστίαση στη λύση και πολλά άλλα.
Ποιες είναι οι προχωρημένες δεξιότητες ενός Master Coach;
Όλα τα παραπάνω και επιπλέον:
- Evidence-based Approach: H επιστημονική κατάρτιση και τεκμηρίωση είναι πλέον δεδομένη. O Μaster Coach γνωρίζει πώς να εντοπίζει την έγκυρη και αξιόπιστη γνώση σε ό,τι αναζητά, και πώς να την προσαρμόζει στις πραγματικές συνθήκες μια συνεργασίας.
- Η Coaching σχέση ως εργαλείο παρέμβασης: Ο Master Coach υπερβαίνει μοντέλα και τεχνικές. Εργάζεται με βάση την σχέση με τον coachee. Δηλαδή, χρησιμοποιεί τις έννοιες του στόχου και της αλλαγής για να διαβάζει την δομή και την δυναμική της σχέσης που δημιουργείται με τον πελάτη του.
- Αξιοποίηση πολλών προσεγγίσεων: Βρισκόμαστε στην εποχή της σύνθεσης και όχι της εξειδίκευσης. Έτσι λοιπόν, ένας Μaster Coach γνωρίζει τουλάχιστον 4 από τις εξής προσεγγίσεις: Ψυχοδυναμικό Coaching, Συστημικό Coaching, Aφηγηματικό Coaching, Γνωσιακό – Συμπεριφορικό Coaching, Coaching με Κινητοποιητική Συνέντευξη, Νεύρο-επιστημονικό Coaching, Mindful Coaching, Positive Psychology Coaching.
- Προσωπική προσέγγιση: Η προσεπική προσέγγιση είναι ένα υποσύνολο δεξιοτήτων που προκύπτει μέσα από την σύνθεση α) των προσεγγίσεων και των μεθόδων που έχει επιλέξει ο Coach να εκπαιδευτεί β) την προσαρμογή αυτών στο προφίλ των πελατών που έχει εξειδικευθεί και γ) την ιδιοσυγκρασία του.
Και ο αρχάριος και ο επαγγελματίας Coach είναι αρχάριοι αμέσως μετά την βασική τους εκπαίδευση.
Καθοριστικής σημασίας στην επαγγελματική ανάπτυξη ενός Coach είναι η εμπειρία. Και με την λέξη εμπειρία δεν εννοώ απλά τον αριθμό των συνεδριών που έχει υλοποιήσει, αλλά τον αριθμό μαζί με την αναστοχαστική πρακτική. Δηλαδή να έχει εμπειρία και να ξέρει πώς να μαθαίνει από αυτή. Αμέσως μετά την εκπαίδευση, και ο επαγγελματίας coach είναι αρχάριος μέχρι να αποκτήσει εμπειρία 250 ωρών, εφαρμόζοντας δομημένα, τεχνικά ορθώς και υπό εποπτεία, όλα όσα έχει μάθει.
Photo by Amy Hirschi on Unsplash
O Χαράλαμπος Πετράς είναι Ψυχολόγος, Διαπιστημένος Executive Coach, ICF PCC, EMCC SP, MISCP, και Συγγραφέας. Είναι μέλος του International Society for Coaching Psychology, ιδρυτής & διευθυντής του Athens Coaching Institute.
Σπούδασε Ανθρωπολογία, Ψυχολογία, Ιστορία και έχει εκπαιδευτεί στο Coaching, στην Συστημική Ψυχοθεραπεία, την Θεραπεία EMDR και την Εκπαίδευση Ενηλίκων. Από το 2009 εργάζεται ως επαγγελματίας Coach κυρίως με μεγάλους οργανισμούς, στελέχη διοίκησης και ηγεσίας. Βιβλία του που κυκλοφορούν είναι η “Τέχνη του Coaching”, ένα εγχειρίδιο για επαγγελματίες και η “Τέχνη των Στόχων” μια μελέτη για την ανάπτυξη και την επιτυχία. Παράλληλα, διατηρεί γραφείο ψυχολόγου όπου εργάζεται κλινικά, με ενήλικες.
