Οι οικογενειακές επιχειρήσεις διαφέρουν από τις μη οικογενειακές. Είναι κρίσιμο αυτές οι διαφορές να κατανοηθούν ώστε οι ιδιοκτήτες ή οι managers να μπορούν να αρχίσουν να διαχειρίζονται τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν και να αξιοποιούν στο έπακρο τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται.
Προκλήσεις και δυνάμεις
Οι οικογενειακές επιχειρήσεις απολαμβάνουν μοναδικά πλεονεκτήματα: το κοινό οικογενειακό όραμα, οι αξίες και η δέσμευση μπορούν να εμπνεύσουν τους εργαζόμενους και να αυξήσουν την απόδοση των επιχειρήσεων. Θεωρούνται ως σταθεροί, αξιόπιστοι οργανισμοί και ενίοτε ξεχωρίζουν για τον μακροπρόθεσμο προσανατολισμό τους (π.χ, Παπαδοπούλου, Μασούτης, Dyson, Lidl, Rijk Zwaan, κ.α.). Αλλά, οι οικογενειακές επιχειρήσεις είναι και επιρρεπείς σε προκλήσεις (π.χ., Χόντος, Μαμιδάκης, κ.α.). Η τάση για εσωστρέφεια, ο ανταγωνισμός από την ανάγκη διαφοροποίησης εντός της οικογένειας, η ανάγκη για σταθερότητα και μονιμότητα συχνά αποτελεί εμπόδιο στην αλλαγή -απαραίτητη προϋπόθεση για την υγιή ανάπτυξη κάθε επιχείρησης. Συχνές είναι επίσης και οι δυσκολίες που παρουσιάζονται σε ζητήματα διαδοχής και μετάβασης στην επόμενη γενιά. Οι προβληματισμοί για την επιλογή του επόμενου ηγέτη (leader) και η συναισθηματική δυσφορία απεμπόλησης της εξουσίας, έχουν ως αποτέλεσμα την αναβολή αποφάσεων με την ελπίδα ότι με τον χρόνο θα φανούν οι σωστές λύσεις. Η στάση αυτή, φυσικά, θέτει τεράστια εμπόδια στην ομαλή λήψη αποφάσεων, στην επικοινωνία, βλάπτοντας εν τέλει ανεπανόρθωτα την εμπιστοσύνη μεταξύ των μελών της οικογενειακής επιχείρησης.
Επιχειρηματικοί στόχοι και οικογενειακές προτεραιότητες
Σε μια οικογενειακή επιχείρηση, οι προτεραιότητες συχνά έρχονται σε αντίθεση με τους στόχους της ίδιας της επιχείρησης, καθώς η οικογένεια προτεραιοποιεί τις συναισθηματικές ανάγκες των μελών της και όχι τόσο τις πιο προσοδοφόρες και αναπτυξιακές επιλογές. Αυτή η συγκρουσιακή τροχιά οδηγεί αναπόφευκτα σε εντάσεις, τριβές και συγκρούσεις αξιών μέσα στην οικογενειακή επιχείρηση.
Αναγνωρίστε την ιδιαίτερη δυναμική της οικογενειακής σας επιχείρησης
Το διάγραμμα των τριών κύκλων βοηθά στον εντοπισμό των ρόλων, των κινήτρων, των προσδοκιών και των φόβων των μελών μιας οικογένειας:
Το διάγραμμα των Tagiuri & Davis είναι αρκετά βοηθητικό για την κατανόηση και τη διαχείριση της πολυπλοκότητας, της σύγχυσης ρόλων και ορίων και των διαπροσωπικών συγκρούσεων που ενδέχεται να προκύψουν στην οικογενειακή επιχείρηση. Οι τρεις κύκλοι επικαλύπτονται (βλ. εικόνα), ορίζοντας επτά κατηγορίες ρόλων και ατόμων που μπορεί να θέλουν διαφορετικά πράγματα σε διαφορετικές χρονικές περιόδους.
Coaching: υποστηρίζοντας τη βαθειά κατανόηση, την αλλαγή και την πορεία της επιχείρησης
Οι οικογενειακές επιχειρήσεις αλλάζουν και οι ρόλοι των μελών διαμορφώνονται μέσα στον χρόνο. Η μακροπρόθεσμη επιτυχία της επιχείρησης εξαρτάται από την ομαλή λειτουργία, την εποικοδομητική επικοινωνία, την αρμονική συνύφανση και την αμοιβαία υποστήριξη και εμπιστοσύνη μεταξύ των μελών της οικογενείας, των εργαζομένων και των μετόχων. Η ολιστική προσέγγιση του coaching υποστηρίζει την προσπέλαση των εμποδίων που ανακύπτουν καθώς πραγματοποιούνται αλλαγές στην ισορροπία του συστήματος (βλ. διάγραμμα). Συγκεκριμένα, όταν το μέλος ή τα μέλη μιας οικογενειακής επιχείρησης επιδιώκουν:
– να μεταβούν ομαλά σε νέες ισορροπίες
– να επικοινωνούν αποτελεσματικά
– να προετοιμαστούν νέα μέλη για τη διαδοχή
– να πραγματοποιηθούν δύσκολες συζητήσεις
– να επιλυθούν συγκρούσεις
– να οριστούν με σαφήνεια ρόλοι και όρια
Συμπέρασμα
Κάθε οικογενειακή επιχείρηση θα περάσει από μεταβατικά στάδια και θα έρθει αντιμέτωπη με προκλήσεις και αλλαγές. Η βιωσιμότητα, η ανάπτυξη και η επιτυχία της οικογενειακής επιχείρησης εξαρτάται από το πόσο επιτυχημένα θα συνδυαστούν οικογενειακές αξίες με επιχειρηματικές πρακτικές.
Βιβλιογραφία
Tagiuri, R., & Davis, J. (1996). Bivalent Attributes of the Family Firm. Family Business Review, 9(2), 199–208. https://doi.org/10.1111/j.1741-6248.1996.00199.x
Πολυζώη, Κ. (2019). Οικογενειακές επιχειρήσεις: ένα ευαίσθητο “οικοσύστημα”.
Photo by NeONBRAND on Unsplash
Ονομάζομαι Ελένη Σταράκη και είμαι Life & Executive Coach. Σας υποστηρίζω να δημιουργήσετε μια ισορροπημένη, ουσιαστική ζωή, να πετύχετε στόχους και να γίνετε ηγέτες στον τομέα σας. Διαθέτω Certificate in Coaching (AC Accredited), Diploma in Coaching (AC Accredited) από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ) και Diploma in Evidence Based Coaching από το Athens Coaching Institute (ACI).
Διαθέτω εγκεκριμένο πιστοποιητικό στην Κινητοποιητική Συνέντευξη με τους Drs. William Miller, Theresa Moyers and Stephen Rollnick από το Institute for Better Health (IBH). Έχω πτυχίο φιλολογίας από το Πανεπιστήμιο Κρήτης και είμαι Διδάκτωρ Γλωσσολογίας του Πανεπιστημίου του Σικάγο.
τηλ: 69.80.48.18.21
