Συχνά, αν και λιγότερο από παλαιότερα, ακούω σε ιδιωτικές και δημόσιες συζητήσεις ότι το Coaching είναι κάτι επιφανειακό, επουσιώδες σε σχέση με την Ψυχοθεραπεία η οποία θεωρείται εκ των πραγμάτων, μια βαθύτερη και πιο ουσιαστική διαδικασία. Yποψήφιοι coaches αλλά και πελάτες, επιλέγουν το coaching ως κάτι πιο «ελαφρύ».Τι συμβαίνει όμως στην πραγματικότητα; Ας βάλουμε τα πράγματα στη θέση τους.
Τι συμβαίνει στην Ψυχοθεραπεία
Η ψυχοθεραπεία είναι η συστηματική αναζήτηση της αλήθειας που εμπεριέχει τον εαυτό και εμπεριέχεται από αυτόν. Πράγματι, πρόκειται για μια εστιασμένη στο βάθος διερεύνηση του εγώ, των άλλων, των συναισθημάτων και των ανθρώπινων συστημάτων.
Σε κλινικό επίπεδο, αφορά την πρόσβαση, επεξεργασία και επίλυση βαθύτερων δισεπίλυτων και δυσλειτουργικών ψυχικών καταστάσεων που παραμορφώνουν το παρόν και ακυρώνουν το μέλλον.
Σε επίπεδο προσωπική ανάπτυξη, αφορά μια αποκαλυπτική πορεία αυτογνωσίας που περνά μέσα από εγκατεστημένα μοτίβα, πυρηνικές πεποιθήσεις, συναισθήματα και ασυνείδητες επιθυμίες.
Τι συμβαίνει στο Coaching
Το coaching δεν έχει λιγότερο βάθος και έχει μεγαλύτερο πλάτος. Στο coaching δεν εργαζόμαστε με το «τι» θέλει να επιτύχει ένας άνθρωπος αλλά με το «ποιος» θέλει να γίνει πετυχαίνοντάς το ή πιο σωστά, όταν πρόκειται για μεγάλους στόχους, «ποιος χρειάζεται να γίνει» για να το επιτύχει.
Ένας αρχάριος coach όπως και ένας αρχάριος θεραπευτής, εργάζεται περισσότερο πάνω στο εμφανές, το άμεσα προσβάσιμο και πρακτικό. Ένας έμπειρος coach ωστόσο, βοηθά τον πελάτη του να διερευνήσει τον εαυτό και την προσωπικότητά του. Και μάλιστα, με πιο άμεσο αίτημα για συνειδητή παρέμβαση στην συμπεριφορά του σε σύγκριση με την ψυχοθεραπεία. Φυσικά είναι διαφορετικά τα εμπόδια.
Το coaching διερευνά συναισθήματα, συνειδητούς και μη συνειδητούς στόχους, πλευρές του εαυτού που προβάλλονται στους στόχους, εστιάζει σε πεποιθήσεις και εγκατεστημένες απαντήσεις στα ερεθίσματα. Η διαφορά είναι ότι το κάνει με σκοπό να υπερκεραστούν εμπόδια και να αξιοποιηθούν πόροι προς την επίτευξη ενός σημαντικού και μεγάλου στόχου.
Δεν πρόκειται για μια γενικευμένη διαδικασία αυτογνωσίας. Ισορροπεί δηλαδή ανάμεσα στην επίγνωση και τη δράση. Ενώ η ψυχοθεραπεία έχει την έμπρακτη αλλαγή εν αναμονή αποκατάστασης ενός χαοτικού εσωτερικού κόσμου (στην κλινική εφαρμογή).
Ποια στοιχεία μπορεί να δημιουργούν σύγχυση
To coaching εμπεριέχει πλευρές του ασυνειδήτου και της ανθρώπινης προσωπικότητας ωστόσο δεν αγγίζει εκείνες τις δισεπίλυτες ψυχικές καταστάσεις που δημιουργούν σοβαρά εμπόδια στη λειτουργικότητα του ατόμου. Μπορεί όμως να βοηθήσει τον ωφελούμενο να τα αναγνωρίσει και να τον ενθαρρύνει να απευθυνθεί σε εξειδικευμένο επαγγελματία ψυχικής υγείας.
H ατζέντα στο coaching αφορά συγκεκριμένους στόχους και πρακτικές αλλαγές όπως άλλωστε και κάποιες προσεγγίσεις της ψυχοθεραπείας βραχείας παρέμβασης. Αυτό δημιουργεί την εντύπωση ότι πρόκειται για μια επιφανειακή χωρίς πολλή επεξεργασία, επιδίωξη. Στην πραγματικότητα ωστόσο, πραγματοποιείται μια διερεύνηση και επεξεργασία. Ο πελάτης μας εμβαθύνει στον τρόπο που αντιαλαμβάνεται τους στόχους του και ταυτόχρονα διευρύνει την οπτική του συνδέοντας τον αρχικό στόχο με ένα δίκτυο στόχων και συμπεριφορών από όλους τους τομείς της ζωής του.
Τέλος, επειδή o coach δεν «αναλαμβάνει» απαιτητικές κλινικές καταστάσεις φαίνεται λιγότερο σοβαρό ή ουσιαστικό το έργο του. Στην πραγματικότητα όμως, χωρίς να μειώνω φυσικά τη σοβαρότητα των ψυχικών προβλημάτων και την αδιαμφισβήτητη αξία της ψυχοθεραπείας, είναι σοβαρό θέμα να διαχειριστεί κανείς τις σχέσεις, τις επιδιώξεις, τις επιθυμίες του και να λάβει αποφάσεις που θα καθορίσουν τόσο την ταυτότητά του όσο και τη διατήρηση της λειτουργικότητάς του.
Επομένως, το coaching είναι μια ουσιώδης επεξεργασία που συνοδεύει τον πελάτη μας στο άγνωστο, εκεί που μέχρι τώρα δεν προχωρούσε για να επιτύχει τους δύσκολους στόχους του.
O Χαράλαμπος Πετράς είναι Ψυχολόγος, Διαπιστημένος Executive Coach, ICF PCC, EMCC SP, MISCP, και Συγγραφέας. Είναι μέλος του International Society for Coaching Psychology, ιδρυτής & διευθυντής του Athens Coaching Institute.
Σπούδασε Ανθρωπολογία, Ψυχολογία, Ιστορία και έχει εκπαιδευτεί στο Coaching, στην Συστημική Ψυχοθεραπεία, την Θεραπεία EMDR και την Εκπαίδευση Ενηλίκων. Από το 2009 εργάζεται ως επαγγελματίας Coach κυρίως με μεγάλους οργανισμούς, στελέχη διοίκησης και ηγεσίας. Βιβλία του που κυκλοφορούν είναι η “Τέχνη του Coaching”, ένα εγχειρίδιο για επαγγελματίες και η “Τέχνη των Στόχων” μια μελέτη για την ανάπτυξη και την επιτυχία. Παράλληλα, διατηρεί γραφείο ψυχολόγου όπου εργάζεται κλινικά, με ενήλικες.
