Η παροχή υγείας όσον αφορά χρόνιες παθήσεις δεν αφορά μόνο την χορήγηση θεραπείας. Τις περισσότερες φορές οι άνθρωποι έρχονται με προκλήσεις από την καθημερινότητα τους, προκλήσεις από το περιβάλλον τους και τις συνήθειες τους. Πολύ συχνά δεν αποδέχονται καν το πρόβλημα ή το ρόλο τους σε αυτό. Έχουν έρθει στον ιατρό ή γιατί πρέπει ή γιατί περιμένουν μια εύκολη λύση, ένα μαγικό χάπι.
Οι σύγχρονες νόσοι στο μεγαλύτερο ποσοστό τους σχετίζονται με τον τρόπο ζωής και τις καθημερινές μας επιλογές. Οι περισσότερες επισκέψεις καταλήγουν σε συμβουλές του τύπου: διόρθωσε τη διατροφή σου, κάνε άσκηση, αντιμετώπισε το στρες, κόψε το κάπνισμα.
Πόσο συχνά όμως οι συμβουλές του ειδικού οδηγούν σε πράξεις; Σε αλλαγές;
Οι μελέτες μας λένε μόνο 6% των ατόμων ακολουθούν τις οδηγίες για αλλαγές στον τρόπο ζωής που τους προτείνει ο ιατρός ή ο ειδικός που θα επισκεφθούν.
Πολύ συχνά το άτομο θα δείξει αδιαφορία ή θα αντισταθεί δικαιολογώντας στον εαυτό τους τη λάθος επιλογή. Κι αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι δεν υπάρχει διάθεση για Η αλλαγή είναι δύσκολη και συχνά υπάρχει αντίσταση. Αντίσταση δεν σημαίνει απαραίτητα τεμπελιά ή άρνηση ή αντιδραστική προσωπικότητα ή έλλειψη γνώσης/ ενημέρωσης . Η δυσκολία στην αλλαγή μπορεί απλά να είναι Αμφιθυμία. Π.χ. Θέλω και δεν θέλω την αλλαγή ή θέλω πράγματα που δεν μπορούν να συνυπάρχουν (π.χ. να χάσω βάρος αλλά να τρώω και ότι θέλω). Κι επειδή η αμφιθυμία είναι δυσάρεστη οδηγεί στην αναβλητικότητα που μπορεί να παρερμηνευθεί ως αντίσταση στην αλλαγή
Χρειάζεται λοιπόν μια αλλαγή στην προσέγγιση που να μπορεί να έχει καλύτερα αποτελέσματα. Ένας τρόπος να κινητοποιούμε το άτομο ώστε να ξεκινήσει τη σκέψη ή τη διαδικασία της αλλαγής.
Η κινητοποιητική συνέντευξη (motivational interviewing) είναι ένας τρόπος να βοηθήσουμε το άτομο να αντιμετωπίσει τα αντικρουόμενα συναισθήματα, να βρει τα δικά του κίνητρα για αλλαγή και να ξεκινήσει να κάνει θετικά βήματα για αλλαγή. Αναπτύχθηκε τη δεκαετία του 80 από 2 κλινικούς ψυχολόγους William R. Miller and Stephen Rollnick, αρχικά για την αντιμετώπιση του εθισμού αλλά πλέον θεωρείται ακρογωνιαίος λίθος στην προσέγγιση των ασθενών με χρόνιες παθήσεις όπως η παχυσαρκία, ο σακχαρώδης διαβήτης, οι καρδιαγγειακές νόσοι, οι ψυχικές διαταραχές αλλά και στο life coaching.
Η κινητοποιητική συνέντευξη έχει κάποιες βασικές αρχές και εργαλεία που ο χρήστης μπορεί να τροποποιήσει ανάλογα με το περιστατικό ή αντικείμενο του. Η ΜΙ βοηθά στη μετάβαση από την σκέψη για αλλαγή, στην προετοιμασία αλλαγή και, τελικά, στην πράξη.
Ανοιχτού τύπου ερωτήσεις (ερωτήσεις που δεν έχουν ως απάντηση ένα ναι ή όχι). Είναι σημαντικό οι ερωτήσεις να μην περιέχουν κριτική διάθεση αλλά να είναι διερευνητικές (π.χ. «πως νιώθετε για το βάρος σας;» Και όχι «νιώθετε άσχημα για το βάρος σας»). Δεν κρίνουμε, δεν κάνουμε τους ειδικούς. Δεν ρωτάμε «γιατί» υπάρχει μια βλαπτική συνήθεια, καθώς έτσι το άτομο μπαίνει σε άμυνα και ξεκινά μια μεγάλη ιστορία να μας εξηγήσει . Δείχνουμε αποδοχή έτσι ώστε να μπορέσει το άτομο να απαντήσει ειλικρινά. Μας ενδιαφέρει το «πως» μπορεί η συνήθεια να αλλάξει
Ενεργητική ακρόαση/ Αντανάκλαση . Ακούμε με προσοχή αυτό που μας λέει το άτομο και το επαναδιατυπώνουμε χρησιμοποιώντας τα δικά του λόγια έτσι ώστε να δείξουμε κατανόηση του προβλήματος και της δικής του οπτικής. Δείχνω ότι η αμφιθυμία είναι λογική, ότι είναι φυσιολογικό να μας είναι δύσκολη η αλλαγή, συμβαίνει και σε άλλους (normalizing).
Εστίαση στα θετικά/ θετική επανατροφοδότηση/ Επιβράβευση . Επικροτούμε τη διάθεση για αλλαγή και κάθε προσπάθεια για βελτίωση όσο μικρή κι αν είναι. Εστιάζουμε στα θετικά και τα ενισχύουμε (π.χ. είναι πολύ σημαντικό που δέχεστε να μιλήσετε για το βάρος σας και θέλετε να κάνετε κάτι γι αυτό). Έτσι ενισχύουμε την αυτοπεποίθηση και τη διάθεση για βελτίωση
Αναπλαισίωση. Βοηθούμε το άτομο να δει το πρόβλημα από διαφορετική σκοπιά, να δει τη μεγαλύτερη εικόνα και να μη σταθεί σε αρνητικές εμπειρίες ή αποτυχημένες προσπάθειες του παρελθόντος.
Change talk. Βασικός στόχος της κινητοποιητικής συνέντευξης είναι να κάνει το άτομο να διατυπώσει τη διάθεση για αλλαγή, να δει τα θετικά, να ξεκινήσει μέσα του τη διαδικασία της προσπάθειας και να βάλει στόχους για αλλαγή. Ρόλος μας είναι να βοηθήσουμε το άτομο να περάσει από την επιθυμία, στην αναγνώριση της ικανότητας και της ανάγκης για αλλαγή και τέλος στην πράξη και όχι να μείνει στη σκέψη!
Οφέλη της κινητοποιητικής συνέντευξης
Βοηθά το άτομο να αναλάβει ευθύνη για τις πράξεις και τις επιλογές του
Ενθαρρύνει το άτομο να δει τη ζωή του χωρίς το πρόβλημα, να χτίσει ένα όραμα για το μέλλον
Προετοιμάζει το άτομο να είναι πιο δεκτικό στη θεραπεία και να αλλάξει συνήθειες που είναι μέρος του προβλήματος
Χτίζει την αυτοπεποίθηση και την εμπιστοσύνη στον εαυτό
Βοηθά στη δημιουργία σχέσης συνεργασίας και εμπιστοσύνης με τον ιατρό/ειδικό
Photo by carolyn christine on Unsplash
H Παρασκευή (Βούλα) Μεντζελοπούλου αποφοίτησε από την Ιατρική Σχολή του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης (1992-1998) και στη συνέχεια ολοκλήρωσε την θητεία της ως αγροτικός ιατρός στο Γενικό νοσοκομείο Αιγίου (1998-2000).
To 2001 αναχώρησε για τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής για να συνεχίσει την εκπαίδευσή της.
Έλαβε την ειδίκευση της στην Παθολογία στο Yale University Internal Medicine Program at Bridgeport το 2005.
Συνέχισε την εκπαίδευσή της στο Washington University of St. Louis/ Barnes Jewish Hospital όπου και έλαβε την ειδικότητατης πάνω στην Ενδοκρινολογία, το Διαβήτη και το Μεταβολισμό (Endocrinology, Diabetes and Metabolism) το 2007.
Στη συνέχεια, εξειδικεύθηκε στον Σακχαρώδη Διαβήτη στο μεγαλύτερο διαβητολογικό κέντρο στον κόσμο, το φημισμένο Joslin Diabetes Center τουHarvard Medical School στην Βοστώνη. Παράλληλα δίδαξε κλινική ενδοκρινολογία ως Λέκτορας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Harvard (2007-2010). To 2009 επέστρεψε στην Ελλάδα οπότε και ξεκίνησε το προσωπικό της ιατρείο.
Η κ. Μεντζελοπούλου είναι η πρώτη Ενδοκρινολόγος πιστοποιημένη Health coach στην Ελλάδα αφού ολοκλήρωσε την εκπαίδευσή της ως health coach το 2017 και έλαβε το Diploma in Health & Wellness Coaching – ELMO, CMA & AC Accredited. Διετέλεσε εκπαιδεύτρια στο Health and Coaching diploma του Athens Coaching Institute για 2 χρόνια.
Hκ. Μεντζελοπούλου είναι διπλωματούχος των American Board of Internal Medicine και American Board of Endocrinology, Diabetes and Metabolism. Είναι μέλος της Αμερικάνικης, Ευρωπαϊκής και Ελληνικής Ενδοκρινολογικής εταιρείας. Συνεργάζεται επιστημονικά με ιδιωτικά μαιευτήρια και νοσοκομεία. Ιδιαίτερα πεδία ενδιαφέροντος αποτελούν η γυναικεία υγεία και η κύηση, η πρόληψη και αντιμετώπιση της παχυσαρκίας και το lifestyle medicine
