Ως coaches καλούμαστε να λάβουμε αμέτρητες αποφάσεις κατά τη διάρκεια των συνεδριών μας με τους πελάτες μας. Το ίδιο καλούνται να κάνουν κι εκείνοι στην καθημερινότητά τους. Πολλές φορές, ίσως, χωρίς να έχουν επίγνωση των μηχανισμών που χρησιμοποιούν για να καταλήξουν σε μια απόφαση. Στο Coaching εργαζόμαστε στο κομμάτι της επίγνωσης των γνωστικών και συμπεριφορικών μηχανισμών που χρησιμοποιούν οι πελάτες μας. Μας ενδιαφέρει να τους διευκολύνουμε να φέρουν στην συνειδητότητά τους τις διεργασίες που χρησιμοποιούν για να απαντούν στις επαγγελματικές και προσωπικές τους προκλήσεις. Να εξετάζουν την λειτουργικότητά τους και αν και όταν χρειάζεται, να παρεμβαίνουν στους μηχανισμούς τους με σκοπό να πετύχουν συνειδητούς, coaching στόχους. Στις επόμενες παραγράφους θα δούμε τι γνωρίζουμε για τη λήψη αποφάσεων μέσα από την Νευροεπιστήμη και πως μπορούμε να αξιοποιήσουμε αυτές τις πληροφορίες στην coaching συνεδρία για να διευκολύνουμε τους πελάτες μας να λαμβάνουν αποτελεσματικές αποφάσεις.
Η διαδικασία λήψης αποφάσεων στον εγκέφαλο.
O Matthew Lieberman, καθηγητής στο Τμήμα Ψυχολογίας, Ψυχιατρικής και Βιοσυμπεριφορικών Επιστημών του UCLA, υποστηρίζει ότι ο εγκέφαλός μας επεξεργάζεται τις πληροφορίες για να πάρει μια απόφαση μέσα από δύο νευρογνωστικά συστήματα. Το διαισθητικό σύστημα λήψης αποφάσεων και το αναστοχαστικό σύστημα λήψης αποφάσεων. Τα δύο συστήματα χρησιμοποιούν διαφορετικές πληροφορίες και εδράζονται σε διαφορετικά μέρη του εγκεφάλου.
Δυο νευρογνωστικά συστήματα λήψης αποφάσεων.
Το διαισθητικό σύστημα λειτουργεί κάνοντας αστραπιαίες αξιολογήσεις, βασίζεται περισσότερο σε μαθημένες γνώσεις ή συμπεριφορές που αφορούν μη ορθολογικές πληροφορίες όπως τα συναισθήματα ή οι συνήθειες μας. Σ΄αυτό εμπλέκονται περισσότερο τα βασικά γάγγλια (basal gagglia) και οι αμυγδαλές, οι οποίες είναι υπεύθυνες για διαφορετικές πτυχές της αντίληψης, της μάθησης και της ρύθμισης των συναισθημάτων. Αντίθετα, το αναστοχαστικό σύστημα χρειάζεται χρόνο για ενδελεχή επεξεργασία πληροφοριών. Χρησιμοποιεί ορθολογικές διεργασίες όπως η λογική, η ανάλυση, η μεθοδικότητα για να εξετάσει τα δεδομένα. Σ’ αυτό εμπλέκεται περισσότερο ο κογχομετωπιαίος φλοιός (εντός του προμετωπιαίου φλοιού) ο οποίος είναι υπεύθυνος για την επεξεργασία, την αξιολόγηση, το φιλτράρισμα πληροφοριών.
Πως μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τις παραπάνω πληροφορίες στο Coaching.
H Amy Brann, συγγραφέας του βιβλίου ‘Νευροεπιστήμη για Coaches” προτείνει την εξής προσέγγιση:
Βοηθήστε τους πελάτες σας να σκεφτούν μερικές από τις καλύτερες αποφάσεις που έχουν πάρει τον τελευταίο χρόνο.
Για ποιές νιώθουν πραγματικά καλά; Πώς πιστεύουν οι ίδιοι ότι πήραν αυτές τις αποφάσεις; Τι βοήθησε; Βοηθήστε τους να παρατηρήσουν και να διερευνήσουν πιθανά μοτίβα. Χρησιμοποιούν κάποιο διαισθητικό στοιχείο στις αποφάσεις τους; Ή μήπως τείνουν να χρειάζονται λογικά επιχειρήματα πριν προβούν σε αποφάσεις; Ποια ήταν τα συναισθήματά τους πριν την απόφαση και ποια μετά; Διερευνήστε τον ρόλο των συναισθημάτων τους στην διαδικασία λήψης αποφάσεων.
Στο coaching, η επεξεργασία του τρόπου με τον οποίο παίρνουμε αποφάσεις έχει νόημα μόνο εάν συνδεθεί με τον coaching στόχο του πελάτη σας.
Μην ξεχάσετε να επιστρέψετε στο σήμερα και να βοηθήσετε τον πελάτη σας να συνδέσει τα συμπεράσματά του με το επιθυμητό του μέλλον, ξεκινόντας από τις δράσεις του στο σήμερα. Πριν την συνεδρία, μπορείτε να αναστοχαστείτε για τα δικά σας γνωστικά και συμπεριφορικά μοτίβα στην λήψη αποφάσεων. Εξερευνήστε τις πεποιθήσεις σας επι του θέματος για να μπορέσετε να παραμείνετε ουδέτεροι. Οι τεχνικές της ενεργητικής ακρόασης και των αναστοχαστικών ερωτήσεων θα διευκολύνουν την συνεδρία σας. Καταληκτικά, θα ήθελα να θυμόμαστε ότι “όταν προσέχουμε κάποιον, του δίνουμε την ευκαιρία να γίνει πιο έξυπνος καθώς μέσω της αποδοχής απελευθερώνονται οι ανώτερες λειτουργίες του ανθρωπινου εγκεφάλου, δηλαδή η επεξεργασία πληροφοριών και η λήψη αποφάσεων”. (Πετράς 2015)
Ενδεικτική Βιβλιογραφία
- Neuroscience for Coaches – How to Use the Latest Insights for the Benefit of Your Clients (Amy Brann, 2014)
- Two systems of reasoning: architecture and relation to emotion (Adam L. Darlow and Steven A. Sloman, 2010)
- Reflexive and Reflective Judgment Processes A Social Cognitive Neuroscience Approach (Matthew Lieberman, 2003)
- Principles of Management: How the Brain Processes Information to Make Decisions: Reflective and Reactive Systems (OpenStax, 2019)
Photo by Engin Akyurt from Pexels
Η Ιωαννίδου Στεφανία είναι Σύμβουλος Επαγγελματικής Ανάπτυξης με εστίαση τις επαγγελματικές μεταβάσεις. Παρέχει τις υπηρεσίες της διαδικτυακά σε Ελλάδα και Κύπρο από τον Σεπτέμβρη του 2021. Έχει εκπαιδευτεί μεταξύ άλλων στην Συστημική Ψυχοθεραπεία, το Life Coaching και το Evidence-Based Coaching από εγκεκριμένα εκπαιδευτικά προγράμματα.
Συμμετέχει ενεργά στην κοινότητα αποφοίτων του Athens Coaching Institute με αρθρογραφία και εργαστήρια συνεχoύς επαγγελματικής ανάπτυξης, υποστηρίζοντας παράλληλα άλλους απόφοιτους coaches.
Η ίδια δηλώνει: M’ ενδιαφέρει η συλλογική ευημερία και το πως αξιοποιούμε το δυναμικό μας για να προσφέρουμε σε αυτή. Είμαι εδώ για να υποστηρίξω τους ανθρώπους να αναλάβουν ρόλους που συνάδουν με το αξιακό τους σύστημα και να συνεισφέρουν με έναν ουσιαστικό τρόπο. Με αυτογνωσία, δημιουργικότητα και συνεργασία, με προσωπική και κοινωνική ευθύνη, διαμορφώνουμε μαζί μια ηθικότερη εργασιακή κουλτούρα. Αλλάζουμε για να ευημερήσουμε κι έτσι συμβάλλουμε στην ευημερία των άλλων.
